Qrim-Kongo
gemorragik isitmasi (QKGI) - bu o'ta xavfli virusli infeksiya bo'lib, 70%
hollarda o'limga olib kelishi mumkin. QKGI qo'zg'atuvchisi, arbovirus deb ataladi
va iksod kanalari tanasida ko'payadi. Jinsiy jihatdan yetuk kanalarning asosiy
egalari har xil turdagi qishloq xo'jalik hayvonlari hisoblanadi. QKGI bilan
faqat odamlar kasal bo'lib, hayvonlar kasal bo'lmaydi. Bemorlarning aksariyati qismi
eng faol yoshdagilar - 15 yoshdan 60 yoshgacha hisoblanadi.
Kasallikni
iksod kanalari chaqiradi, ularni qo'llar bilan ezganda (qon bilan aloqa qilish
yo'li), shuningdek qon ketish belgilari bo'lgan bemorlarni parvarish qilish
paytida (muloqot yo'li) yuqadi. Kasallik mavsumiy xarakterga ega bo'lib, may -
avgust oylarida ko'payadi.
Fermerlar,
cho'ponlar, veterinariya shifokorlari, shuningdek qo'y va echkilarni junini
qirqish bilan shug'ullanadiganlar QKGI bilan kasallanish ehtimoli ko'proq.
QKGI
kasalligining kechishi:
Qrim-Kongo gemorragik isitmasi (QKGI) o'zining klinik
ko'rinishida bir qator bosqichlarni bosib o'tadi. Shunday qilib virusni
organizimga kirgandan so'ng, yashirin davr fazasi boshlanadi (inkubatsiya
davri), bu bir necha soatdan 2-7 kungacha davom etadi. Kasallikni boshlanish davri
bir necha soatdan 3 kungacha, o’rtacha 2-4 kun davom etadi. Qayta tiklanish (tuzalish)
davrining davomiyligi o'rtacha 2-3 hafta yoki undan ko'proq bo’ladi. Kasallikning
klinik ko'rinish bosqichlari va inkubatsiya davrining davomiyligi organizimga
kirgan virusning miqdori va kasallik qo’zg’atuvchanligiga (patogenligi)
bog'liq.
QKGIning
asosiy klinik belgilari:
·Umumiy
ahvolning yomonlashuv; tana haroratining ko'tarilishi;
·bosh
og'rig'i;
·tanada
og'riq;
·burun,
tish milki va ichki organlardan qon ketish; gemorragik toshma;
·ko'p
qusish (ko'pincha qonli)
QKGI
profilaktikasi:
Muayyan
profilaktika yo'qligi sababli, asosiy e'tiborni individual himoya qilishga qaratilgan
tadbirlarga, xususan kana chaqishini oldini olishga, qo'llaringiz bilan
ezmaslikka, QKGI bilan kasallangan bemorlar dilan muloqotda do’lganda (doka niqoblar,
rezina qo'lqoplardan foydalangan holda, bemorning qoni tananing ochiq
qismlariga tushishini oldini olish zarur) ehtiyotkorlik choralarini ko'rish
kerak.
QKGI kasalligi qayd qilingan hududlarda qishloq
xo'jaligi hayvonlarini parvarish qilishda kana qarshi tadbirlarga alohida
e'tibor berilishi kerak.
